Egels zijn geliefde diertjes die vaak door tuinen scharrelen op zoek naar voedsel en schuilplaatsen. In de herfst bereiden ze zich voor op de winter, een tijd waarin ze hun energie sparen door in winterslaap te gaan. Dit is echter geen gemakkelijke periode voor ze, omdat ze afhankelijk zijn van voldoende vetreserves en een veilige slaapplek. Tuinen en parken kunnen helaas een groot aantal obstakels voor egels bevatten, waardoor het overleven van de winter een uitdaging kan zijn. Met een paar eenvoudige aanpassingen en wat extra zorg kan iedereen helpen om egels een veilige en comfortabele winter te geven.
Een veilige slaapplek maken
Een van de belangrijkste dingen die je voor egels kunt doen, is het creëren van een veilige plek waar ze kunnen overwinteren. Egels houden van beschutte, droge plekken waar ze zich kunnen terugtrekken. Je kunt dit bijvoorbeeld doen door een stapel takken, bladeren en gras te maken in een rustige hoek van de tuin. Dit lijkt misschien eenvoudig, maar het biedt een ideale schuilplaats waar een egel zijn winterslaap kan doorbrengen.
Een andere optie is om een speciale egelhuisje te plaatsen. Deze huisjes zijn verkrijgbaar in tuincentra of online en bieden een veilige en comfortabele ruimte voor de egel om in weg te kruipen. Plaats het huisje in een beschutte hoek, bij voorkeur tegen een muur of tussen struiken, en bedek het gedeeltelijk met bladeren en takken voor extra isolatie en camouflage. Zorg ervoor dat de ingang niet recht op de wind staat; dit helpt de warmte binnen te houden en voorkomt dat de egel last krijgt van tocht.
Voeding voor de winterslaap
In de herfst zijn egels druk bezig met het opbouwen van hun vetreserves. Een egel moet een gezond gewicht bereiken om zijn winterslaap goed te kunnen overleven, omdat hij maandenlang niet kan eten en zijn lichaam moet teren op zijn opgeslagen vetten. Het kan daarom helpen om wat extra voedsel beschikbaar te stellen. Dit betekent vooral voedsel dat veel energie geeft, zoals kattenvoer op basis van vlees of speciaal egelvoer dat in dierenspeciaalzaken verkrijgbaar is.
Zet het eten op een vaste plek in de tuin, bij voorkeur elke avond rond dezelfde tijd. Op die manier weet de egel waar hij terecht kan en wordt het makkelijker voor hem om zijn reserves aan te vullen. Let wel op dat je geen melk geeft, want dat kunnen egels niet goed verteren en kan diarree veroorzaken. Water daarentegen is wel goed en kan ook gedurende de winter worden aangeboden, vooral tijdens vorstvrije dagen.
De tuin toegankelijk maken
Egels houden ervan om door verschillende tuinen en gebieden te scharrelen en hebben vaak een groot leefgebied. Een afgesloten tuin kan echter een obstakel vormen. Een simpele manier om egels te helpen, is door kleine doorgangen te maken in hekken of schuttingen zodat ze makkelijk van de ene tuin naar de andere kunnen bewegen. Een opening van zo’n 13 bij 13 centimeter is voldoende en zorgt ervoor dat de egel toegang heeft tot meer voedselbronnen en schuilplaatsen.
Daarnaast is het goed om ervoor te zorgen dat er geen gevaarlijke plekken in de tuin zijn waar egels in vast kunnen komen te zitten, zoals diepe kuilen of kelderschachten. Een afgedekte vijver of een stevige plank in de vijver kan ook helpen, omdat egels er nog wel eens in willen vallen terwijl ze op zoek zijn naar water of voedsel. Door deze simpele aanpassingen in je tuin te maken, creëer je een omgeving waar de egel zich veilig voelt en zich vrij kan bewegen.
Laat bladeren en takken liggen
Veel mensen ruimen in de herfst hun tuin op door alle gevallen bladeren en takken te verwijderen. Hoewel dit de tuin netjes houdt, kan het voor de egel juist nadelig zijn. Egels gebruiken deze materialen namelijk om hun nest te maken en te isoleren tegen de kou. Een hoekje van de tuin vrijhouden met bladeren en wat dood hout kan egels de materialen geven die ze nodig hebben om hun slaapplek warm te houden.
Bladeren vormen bovendien een natuurlijke bodemverbeteraar, en trekken insecten aan die op hun beurt weer voedsel zijn voor de egel. Door niet al het organisch materiaal direct op te ruimen, creëer je een natuurlijke, egelvriendelijke tuin en help je de egel aan belangrijke bouwmaterialen voor zijn nest.
Voorzichtig met tuinwerkzaamheden
Veel egels beginnen hun winterslaap in oktober of november, afhankelijk van de temperaturen. Dit betekent dat ze tegen die tijd al in hun slaapplek liggen. Als je tijdens deze periode de tuin opruimt, bijvoorbeeld door bladeren te verwijderen of compost om te spitten, wees dan voorzichtig en controleer eerst goed of er geen egel verstopt zit. Vooral onder grote hopen bladeren en tussen stapels hout of compost kunnen egels zich verstoppen.
Bij het werken met gereedschap zoals grasmaaiers of bladblazers is het belangrijk om goed rond te kijken en voorzichtig te werk te gaan. Egels zullen niet snel vluchten en vertrouwen op hun schuilplaats, waardoor ze moeilijk te zien zijn. Door extra alert te zijn voorkom je dat een slapende egel verstoord wordt of, erger nog, gewond raakt.
Voldoende rust en ongestoorde winterslaap
Tijdens de winterslaap zakt de lichaamstemperatuur van een egel en vertraagt zijn stofwisseling. Hij heeft dan geen energie om zich opnieuw een veilig plekje te zoeken. Het is daarom van groot belang dat egels niet verstoord worden gedurende hun slaap. Probeer plekken waar ze zouden kunnen slapen, zoals onder schuren of in composthopen, zo veel mogelijk met rust te laten.
Egels zijn fascinerende en nuttige dieren in de tuin. Ze helpen bijvoorbeeld bij het bestrijden van insectenplagen en dragen bij aan de biodiversiteit. Met een paar eenvoudige stappen kun je egels helpen om de winter door te komen, en zorgen voor een prettige omgeving waar ze veilig kunnen overwinteren. Zo kunnen deze vriendelijke diertjes ook het volgende voorjaar weer door je tuin scharrelen op zoek naar voedsel.
