Er zijn van die dingen die gewoon écht bij Nederland horen. Klompen, molens… en ja, een vers stukje haring met uitjes. Of je ‘m nu eet zoals het hoort – met de staart in de lucht en hap, naar binnen laten glijden – of keurig in stukjes gesneden op een bakje: de Hollandse Nieuwe is voor veel mensen pure nostalgie en lekkernij in één. Haring met uitjes: waarom we er zo dol op zijn.
Hoe het allemaal begon
Onze liefde voor haring gaat ver terug. In de 14e eeuw bedacht een slimme Zeeuw, Willem Beukelszoon, dat je haring langer goed kon houden door ‘m te kaken: een manier van schoonmaken en zouten. Daarmee werd de vis niet alleen lekkerder, maar ook hét handelsproduct van de Lage Landen. Zonder haring geen Gouden Eeuw, zeggen sommigen zelfs.
Het eerste maatje – een feestje op zich
Elk jaar in juni is het zover: de eerste maatjesharing komt binnen. Die jonge, vette haring die nog geen kuit heeft, is extra zacht van smaak. Dat vieren we met Vlaggetjesdag – vissersboten vol vlaggen, haringkarren die uitpuilen, en mensen die in de rij staan om de eerste “Hollandse Nieuwe” te proeven. Het voelt een beetje als het begin van de zomer.
Waar zwemt die haring eigenlijk?
Leuk detail: die “Hollandse Nieuwe” komt niet per se uit Holland. De meeste haring wordt gevangen in de Noordzee, vaak voor de kusten van Noorwegen, Schotland en Denemarken. Maar zodra de vangst hier aan wal komt en volgens de Nederlandse traditie wordt gekaakt en gezouten, mag ‘ie die iconische naam dragen.
Waarom we ‘m zo graag eten
Haring met uitjes: waarom we er zo dol op zijn. Een broodje haring is niet alleen lekker, maar ook verrassend gezond. Omega-3, eiwitten, vitamines – het zit er allemaal in. Voeg daar wat frisse ui aan toe en je hebt een snack die zowel traditioneel als hip is. En misschien speelt er ook gewoon een stukje sentiment mee: wie ooit met opa of oma bij de viskraam een harinkje at, vergeet dat nooit meer.
Echt Hollands?
Tja, de vis zwemt internationaal, maar de manier waarop wij ‘m eten – rauw, gekaakt, gezouten, en vaak met uitjes – dat is 100% Hollands. Je vindt het nergens ter wereld op dezelfde manier terug. Dat maakt het niet zomaar eten, maar een stukje cultuur.
Grappige weetjes & anekdotes
- Buitenlanders kijken hun ogen uit: veel toeristen zijn verbaasd (en soms een beetje geschokt) als ze een Nederlander de vis aan de staart zien pakken en in één hap naar binnen laten glijden. Voor ons normaal, voor hen een kleine cultuurschok.
- De haringtest: er zijn mensen die zweren dat je aan de smaak van de eerste haring van het seizoen kunt voorspellen hoe goed de rest van de vangst zal zijn. Een soort wijnproeverij, maar dan met vis.
- Koninklijke haring: traditiegetrouw wordt het eerste vaatje nieuwe haring elk jaar geveild voor het goede doel. Daar wordt soms meer dan 100.000 euro voor neergelegd!
- Team uitjes vs. team naturel: hoewel de meeste Nederlanders haring met ui eten, zijn er ook die vinden dat dit de pure smaak van de vis verstoort. Een discussie die al jaren speelt bij de viskraam.
- Dus de volgende keer dat je een haringkraam ziet, denk er even aan: je bijt niet alleen in een lekker visje, maar ook in een eeuwenoude traditie waar we allemaal een beetje trots op zijn.
